Innovatieve opvang en herstel

(Eerder gepubliceerd op 31 augustus 2015)

Hoe innoveren wij? Dat is een ingewikkelde vraag. Innoveren gaat vanzelf en zit in ons bloed. We komen een probleem tegen en zoeken naar een oplossing. Dat kan nieuw zijn, maar dat kan ook het continueren zijn van iets dat elders of bij ons zelf al met succes is toegepast. Voor ons is innovatie op zichzelf niet belangrijk. Wat wij belangrijk vinden zijn oplossingen voor mensen die buiten alle vangnetten vallen.

De Tussenvoorziening is opgericht vanuit de Sleep-Inn omdat in de nachtopvang steeds meer mensen sliepen die veel meer konden en wilden dan op een bed blijven liggen. Onze ambitie was het bieden van perspectief en creëren van nieuw onderdak voor daklozen. Dat is ons gelukt:

• Al snel sloten cliëntgestuurde initiatieven zoals de Nachtopvang in Zelfbeheer en Wegwijs zich aan bij de Tussenvoorziening. Nog steeds krijgen we bezoek van andere steden omdat zij willen weten hoe we cliëntgestuurde activiteiten vorm geven binnen een reguliere organisatie. We realiseren ons hoe vernieuwend deze activiteiten zijn als we horen dat in veel steden de durf ontbreekt om cliëntgestuurde activiteiten in te voeren binnen een gevestigde organisatie.
• We erkenden al snel het feit dat gezonde financiën doorslaggevend zijn voor het opheffen van dakloosheid. Stadsgeldbeheer is opgericht om financiële zorg te bieden aan 1200 daklozen, psychiatrische patiënten en verslaafden. Alles is erop gericht dat mensen kunnen blijven of gaan wonen en een zo normaal mogelijk leven leiden.
• Het Corporatiehotel bestaat ruim 10 jaar. Recentelijk heeft het Trimbosinstituut het Corporatiehotel beschreven als voorbeeld van een effectieve aanpak voor dakloze mensen zonder OGGz-problematiek.
• Het Groene sticht en Parana gelden als landelijke voorbeelden van gemengd wonen. Beide projecten zijn een magic mix van kwetsbare en dragende bewoners. In 2010 heeft het Groene sticht als baanbrekend project de Zilveren Woonladder gewonnen.
• De Tussenvoorziening heeft het Housing First concept in Utrecht gestart. Hiermee is Utrecht de tweede stad in Nederland met Housing First opvang. Bij Housing First krijgen mensen direct een huis en wij helpen dat huis te houden. Daarmee slaan we de hele opvang over.
• In 2014 zijn we een opvang voor ongedocumenteerden gestart aan de Weerdsingel waarbij we gebruik maken van de kennis en inzichten in de nachtopvang. Dankzij deze opvang hoeven ongedocumenteerden niet meer op straat te leven.

Wat ons naast de continue stroom van innoverende projecten kenmerkt, is het doel dat mensen een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden en deel uitmaken van de samenleving.

Echter, normalisatie en de daarmee samenhangende acceptatie kent ook valkuilen. Konden daklozen enkele jaren geleden nog ‘ongestoord’ in de Sleep-Inn verblijven, tegenwoordig worden zij actief benaderd en geactiveerd om door te stromen. De Sleep-Inn is immers geen woning, maar een pand met bedden. We stellen daarom een maximaal verblijf van drie maanden in een nachtverblijf of crisisopvang.

Ook worden bezoekers van de nachtopvang actief benaderd door Outreach. Zij maken samen met de bezoekers een plan om uit de primaire opvang te komen. De centrale regie maakt daarna een plan om zo snel mogelijk door te stromen naar eigen woning. Dit kan bijvoorbeeld via Housing First of een omklapcontract. Ons uitgangspunt is dat we liever (tijdelijk) het huurdersrisico op ons nemen dan dat cliënten blijven hangen in een intramurale verblijfssetting.

We zijn altijd op zoek naar financiering omdat de nood onder onze doelgroep hoog is. De doelgroep is dakloos met diverse problemen. Soms komt er financiering vanuit overlast, of in verband met verslaving, psychiatrische stoornissen, een justitieverleden of een verstandelijke beperking. Ons maakt de financieringsingang niet uit, het zijn allemaal mensen die kwetsbaar zijn en zorg nodig hebben.

We zijn realistisch en bewegen mee waar het kan of moet. Toen we in 2004 medegefinancierd werden vanuit de AWBZ, veranderde de kijk op de maatschappelijke opvang. Recht op zorg en de beperkingen van cliënten kwamen centraal te staan. Dankzij de transformatie van de AWBZ naar de WMO kunnen we weer terug naar onze oorsprong: aandacht voor de eigen kracht van cliënten en begeleiding gericht op herstel en zo snel mogelijk een normaal leven.

Innoveren is niet meer dan vernieuwingskansen ontdekken in het dagelijks werk, iedere dag opnieuw.

Jules van Dam, Directeur