Beter een goede buur…

Op 23 september is het Burendag.

Burendag is een jaarlijks terugkerend feest dat je op de 4e zaterdag in september samen viert met je buren en de buurt. Het is een dag waarop je gezellig samen komt en waarbij veel mensen iets goeds doen voor elkaar en de buurt. (https://www.burendag.nl/over-burendag)

De relatie met je buren is vaak bijzonder. Je buren heb je niet voor het kiezen, het zijn de mensen die toevallig naast je wonen. Omdat je dicht op elkaar leeft, zie of hoor je elkaar soms vaker dan je lief is. Als ik ’s ochtends thee zet, zie ik door het keukenraam de buurman naar zijn werk gaan. ’s Middags hoor ik de vrolijke stemmetjes van de buurmeisjes in de tuin en als ik ’s avonds ga slapen, ruik ik door het open raam de sigaretten van de buurvrouw. Omgekeerd zien en horen ze mij ook. Dag in, dag uit. Jarenlang.

Maar als je dakloos bent, dan heb je geen buren. Als je geen huis hebt, dan woont er niemand naast je. Onze cliënten zijn voor korte of langere tijd dakloos geweest. Niet zelden ging er een periode van onstabiele huisvesting aan vooraf: nu eens logeren bij die, dan weer een paar weken ergens anders op de bank. De laatste periode in een huis was vaak al een periode vol problemen, waarin burencontact  geen rol speelde, of een negatieve rol.

Meneer van de Ploeg aan lager wal
Zo begeleidde ik enkele jaren geleden meneer van der Ploeg. Meneer van der Ploeg was een oudere, traditioneel ingestelde man, van wie de vrouw overleed. Na haar overlijden raakte hij aan lager wal. Hij verzorgde zichzelf niet, dus hij werd vies. Hij verzorgde zijn huis ook niet, dus dat raakte vervuild. Zijn tuin begroeide met onkruid en er lagen lege flessen. Hij paste steeds minder in het nette plaatje van de buurt, dus mensen begonnen hem te mijden. En andersom ging, uit schaamte, meneer van der Ploeg ook de mensen uit de weg. Ook hulpverleners, ingeschakeld na signalen uit de buurt, kwamen bij hem niet binnen. De vele klachten uit de buurt, in combinatie met het niet betalen van de huur, leidden er uiteindelijk toe dat Meneer van der Ploeg zijn huis kwijtraakte.

Korter geleden begeleidde ik Giovanni. Hij was de jongste in een gezin van zes kinderen. Het ging er soms hard aan toe. Al vroeg in zijn tienertijd begon Giovanni met drinken en drugs gebruiken. Met zijn brommer knalde hij regelmatig met veel geluid door de straat. Dealertjes kwamen af en aan bij hem. Zijn ouders wisten niet wat ze er mee aan moesten. In de buurt stond het gezin niet goed bekend en veel mensen waren eigenlijk een beetje bang voor hem. Zijn broers niet: na het zoveelste geweldsincident was hem met harde hand duidelijk gemaakt dat hij niet meer thuis hoefde te komen.

De weg naar herstel
Deze mannen werden dakloos. Ze kwamen terecht in de nachtopvang waar ze in contact kwamen met hulpverleners die een plekje voor ze regelden bij begeleid wonen. Ze kregen een kamer in een groepswoning, waar ze keuken, douche en toilet deelden met andere ex-daklozen. Daar, halverwege hun traject, mocht ik ze een periode begeleiden. Met ups en downs doorleefden ze hun pijn en volgden ze het plan dat we samen hadden opgesteld. Ze stelden doelen op het gebied van psychisch welbevinden, dagbesteding, financiën en sociale contacten en toen alles voldoende stabiel was, waren ze toe aan een volgende stap: een flatje voor henzelf.

Meneer van der Ploeg kreeg een woning toegewezen in een nette volksbuurt. Hij was er natuurlijk blij mee maar het was ook heel moeilijk. Zijn buren kende hij niet, het waren veelal jonge mensen die veel van huis waren. Hij had contacten in het ouderencentrum, waar hij twee dagen per week werkte als vrijwilliger. Maar buiten die dagen was hij vaak alleen. Het viel niet mee om zo weinig gekend te worden. Meneer van der Ploeg leerde gaandeweg omgaan met zijn eenzaamheid en voor zover ik weet woont hij daar nog steeds.

Hoe anders was het een aantal jaren later, bij Giovanni. Giovanni kreeg een plekje in een gemengd- wonen-project. Dit zijn projecten waar cliënten van de Tussenvoorziening wonen, samen met huurders die er bewust voor hebben gekozen om met elkaar te bouwen aan een sociale buurt. Huurders die betrokken willen zijn bij hun buren, die er met elkaar iets leuks van willen maken en die niet kijken naar achtergrond of verleden. Giovanni wordt gegroet in de straat. Giovanni wordt uitgenodigd voor spelletjesavonden en als de buurvrouw late diensten heeft, dan vraagt ze Giovanni of hij haar katten eten wil geven. Giovanni wordt er gekend en gewaardeerd. Iets wat, gezien zijn verleden nieuw voor hem is maar zo ontzettend nodig.

Nieuwe succesvolle woonvormen
Omdat we dit zo belangrijk vinden, doet de Tussenvoorziening steeds meer mee aan gemengd wonen projecten.

Zo heeft de Tussenvoorziening een Gastenverblijf op ’t Groene Sticht. ’t Groene Sticht is een woongemeenschap waar de bewoners van de buurt een bont gezelschap vormen van (ex-)daklozen, studenten, senioren en gezinnen. Hoe verschillend ook, één ding hebben de bewoners van dit stukje Parkwijk gemeen: stuk voor stuk zijn ze vast van plan om hun bijzondere buurt tot een succes te maken. (www.groenesticht.nl)

En de Tussenvoorziening heeft bewoners op de Parana. Parana is niet zomaar een appartementencomplex, maar een plek waar wonen meer betekent. Waar de deuren voor elkaar en de buurt open zijn en een kopje koffie bij de buren een gewoonte is. Wekelijks zijn er activiteiten georganiseerd door en voor bewoners van Parana  (www.woonverenigingparana.nl)

En sinds 2016 doet de Tussenvoorziening mee aan Majella Wonen. In twee flats, die ooit op de nominatie stonden om gesloopt te worden, wonen Tussenvoorziening- en Portaalbewoners samen. (www.majellawonen.nl). Actieve bewoners zitten in evenementencommissies en zij organiseren feesten, spelletjesavonden, samen in de tuin werken of fietsen-opknap-dagen, waarop iedereen welkom is.

Wat bij al deze woonvormen geldt: je buren weten wie je bent, je wordt gekend en geaccepteerd. Je wordt gegroet en je telt er mee. Zo vanzelfsprekend, maar zo belangrijk.

Burendag! Laten we er met z’n allen een feestje van maken.

Joriska Selser