Herstel begint met verantwoordelijkheid nemen

Van kleins af aan heeft Nadia bij hulpverlening gelopen. “Maar ik heb er nooit iets aan gehad, tot ik bij de Tussenvoorziening kwam en ik iemand kreeg die naast me kwam staan om samen een weg te zoeken en vroeg wat ik zelf wilde.” Daar begon haar werkelijke herstel.

Het schrijnendste voorbeeld dat Nadia geeft van ‘hulp’ is de anecdote over de keer dat er na twee maanden in een kliniek eindelijk een psycholoog met haar kwam praten. Maar die kwam niet om zich in haar te verdiepen of haar te helpen, want daar was geen tijd voor. Hij wilde alleen dat ze een papier ondertekende waarin stond dat ze een bipolaire stoornis had. Ze hadden voor haar nog geen diagnose, terwijl die wel nodig was om haar daar te kunnen houden. En aangezien volgens hen toch zowat heel Nederland bipolar was, kon het ondertekenen van dat papier geen kwaad, vonden ze. “Verder hebben ze daar nooit met me gepraat. Het enige wat ik er wel vond was rust.” En dat stempel bipolair is aan haar blijven kleven, tot haar hulpverlener van de Tussenvoorziening ervoor zorgde dat het werd weggehaald. “Want als ik één ding zeker weet is dat ik níet bipolair ben.”

De juiste hulpverlening

Nadia rolde al op heel jonge leeftijd vanuit misbruik op een internaat in de prostitutie. Eerst deed ze het voor een dak boven haar hoofd en wat te eten, daarna deed ze het professioneel. Daarnaast raakte ze verslaafd aan cocaïne, wat ze gebruikte samen met haar vriend, een oude klant. Hoe belangrijk de juiste hulpverlener is, is te beluisteren in onderstaande podcast van Belle, waarin ze zelf vertelt hoe ze na zo’n dertig jaar af en aan in het leven begon aan haar herstel.

Tussendoor heeft ze echt wel geprobeerd iets van haar leven te maken. “Ik heb echt niet levenslang in de prostitutie gezeten. Maar soms had ik ook gewoon pech.” Tot voor 6 á 7 jaar geleden had Nadia bijvoorbeeld manische periodes. “Daar ben ik nu waarschijnlijk overheen gegroeid”, lacht ze. Het ging dus al best slecht met haar toen ze na haar scheiding met haar kinderen alleen kwam te staan. Maar ze redde het doordat de kinderen ook drie dagen in de week bij hun vader waren. Tot haar ex een hersenbloeding kreeg en ze ineens full time voor de kinderen moest zorgen. Ze had daarnaast een baan en voelde zich ook nog eens verplicht om de taak op zich te nemen om voor haar ex te zorgen tot hij een aangepaste woning kreeg. “Daar ging het weer echt mis, helaas.”

Het herstel kon uiteindelijk beginnen door een hulpverlener die geduld had en er altijd voor haar was, zonder te oordelen. “Zij vocht echt voor mij”, zegt Nadia. Maar dat je een goede hulpverlener hebt, wil niet zeggen dat je niet helemaal zelf aan je herstel moet werken. Sterker nog, een hulpverlener is er alleen een randvoorwaarde, ze is alleen een steuntje in de rug. Verder moet je het toch echt zelf doen. Maar dat Nadia herstelt staat voor mij als een paal boven water. Er zit een sterke vrouw tegenover me op de bank, die zich toch kwetsbaar durft op te stellen en haar zwakke punten kent. Buiten dat het gewoon gezellig is om daar met haar te zitten, heb ik grote bewondering voor haar.

Slechte keuzes

Dat ze goed over haar herstel nadenkt blijkt uit de definitie die ze in rood heeft opgeschreven op het bord dat in de gang hangt. “Herstel begint op het moment dat jij je eigen verantwoordelijkheid neemt, je verleden accepteert en je bij jezelf gaat denken… hoe kan ik de rest van mijn leven leuk maken en wat heb ik daarvoor nodig!”

Volgens haar draait herstel helemaal om acceptatie en verantwoordelijkheid, twee heel moeilijke dingen als je van ver komt. Maar, zegt ze, “als je niet accepteert wat er is gebeurd blijf je anderen de schuld geven en zeggen ‘het ligt niet aan mij’. Je moet dus ook de verantwoordelijkheid nemen en toegeven dat je zelf slechte keuzes hebt gemaakt. Je maakte ze misschien met een reden, maar het zijn wel je eigen keuzes geweest. Je moet uit je slachtofferrol komen, want die haalt je alleen maar naar beneden. Dan kun je niet accepteren wat er is gebeurd.”

Afsluiting

Wat Nadia bijvoorbeeld echt nodig had, was het accepteren van wat er binnen haar familie was gebeurd. Ze is al heel vroeg alleen komen te staan doordat haar moeder overleed en haar vader nauwelijks aandacht voor haar had. Haar stiefmoeder had geen behoefte aan nóg een kind. Onlangs belde ze haar vader op, om te kijken of het contact hersteld kon worden. Maar in plaats van toenadering te zoeken, verbrak hij abrupt de verbinding met de woorden “Je bent veertig jaar te laat”. Alsof een kind er moet zijn voor de vader in plaats van andersom!

Dat was een grote teleurstelling, maar Nadia is wel heel blij dat ze heeft gebeld, omdat ze dit hoofdstuk nu echt kan afsluiten. “Nu weet ik dat hij gewoon een heel egoïstische man is, met wie ik geen rekening hoef te houden.” Zij heeft de verantwoordelijkheid genomen door te bellen. Ze kan het nu accepteren en verder met haar leven.

Depressie

Voordat Nadia aankwam waar ze nu is, moest ze overigens wel door een diep dal. Haar ergste depressie kwam pas toen ze een streep had gezet en had gezegd ‘genoeg is genoeg, nu ben ik aan de beurt!’ Ze was al gestopt met gebruiken, en belandde in een uitstaphuis, waar ze rust kreeg en alles kon overdenken wat ze in haar leven had meegemaakt.

“Als je dan ineens stil zit, dan is de pijn die je voelt ondraaglijk. Je denkt dat het nooit meer overgaat en dat je er nooit overheen komt. Toen heb ik twee keer een serieuze zelfmoordpoging gedaan.” Ze had al eens eerder pogingen ondernomen, maar toen had ze altijd verteld wat ze van plan was. Dat waren dus eerder schreeuwen om aandacht en hulp geweest, maar dit keer was haar depressie zo zwart dat ze echt dood wilde. Twee keer werd ze bij toeval gevonden.

Samen ontdekken

Ze komt er nooit echt helemaal overheen wat er is gebeurd, weet Nadia zeker. Ze heeft bijvoorbeeld nog steeds nachtmerries. “Dat heb ik niet in de hand. Het gaat soms ook wel eens wat minder. Maar dan zeg ik tegen mezelf dat ik even mijn dag niet heb. Morgen probeer ik het gewoon weer opnieuw.” Haar vriend is inmiddels ook van de drugs af en nu ontdekken ze samen hoe het leven kan zijn.

“We wisten niet meer hoe het was om naar onze gevoelens te luisteren, en dat ontdekken we nu samen”, vertelt ze. “Het is ook een schat van een man en daar kom ik nu pas achter. Al heb ik altijd wel geweten dat er iets goeds in hem zat. Nu zijn we net Jut en Jul, we zijn altijd samen. Samen lachen is de beste remedie tegen alles.”

Opleiding en overweeghuis
Nu wil Nadia haar ervaringen een positieve draai geven. Ze werkt nu bijvoorbeeld als vrijwilliger bij Belle. Daarnaast wil ze graag beginnen aan een MBO4 opleiding voor ondersteunend begeleider. Daar moet ze wel geluk voor hebben, want er zijn jaarlijks zo‘n drie of vier vacatures voor het leertraject, terwijl er steeds zeker 70 reacties op komen. “Maar ik geloof er heilig in de al het goede van boven komt”, verzekert Nadia me. “Dus als het mijn tijd is, kom ik er vanzelf op een af andere manier tussen. Het komt allemaal goed.”

Ondertussen zet ze zich ook in voor een overweeghuis in Utrecht. Dat is een huis waarin vrouwen die in de prostitutie zitten zich een tijd kunnen terugtrekken om in alle rust te bedenken wat ze willen gaan doen. Zo probeert ze de wereld beter maken, terwijl ze haar zelfbeeld nog verder herstelt. Dat heeft ze namelijk nodig om de rest van haar leven leuk te maken.

Dit artikel verscheen in Straatnieuws Utrecht.