Eigen kracht, hulpverlener blijf bij je leest

Door Rob Schellekens, Budgetconsulent en schuldhulpverlener

 In augustus had ik een gesprek bij het Enik Recovery College te Utrecht (Enik RC). Al een aantal jaren hoor ik als schuldhulpverlener diverse hulporganisaties spreken over eigen kracht, eigen regie en wederkerigheid. Vaak voelt het alsof zij graag interessante woorden gebruiken maar eigenlijk niet weten wat ze inhouden of hoe ze in de hulpverlening gebruikt kunnen worden. Ik heb moeite met deze termen maar door het gesprek bij Enik RC begin ik te begrijpen hoe het zit.

“We helpen mensen hun eigen kracht en geloof in eigen kunnen te ontdekken.” Klinkt super, en dat is het ook. Maar weten we eigenlijk wel wat we zeggen? En hoe doe je dat dan? Als we het hebben over financiële dienstverlening doe je dit niet door iemand zelf te laten bellen met de belastingdienst of zelf een formulier in te laten vullen; deze zaken vallen onder het aanleren van vaardigheden.

En dan wederkerigheid. Dit mag niet alleen betekenen: wat doe jij terug voor de maatschappij? Bijvoorbeeld: een cliënt die een tegenprestatie levert wanneer hij bijstand ontvangt. Nee, het zou moeten betekenen: kun jij een voorbeeld zijn voor iemand anders? Wat kan iemand van jou leren? Kan iemand anders door jou geïnspireerd raken, omdat jij al het nodige hebt meegemaakt en daar uitgekomen bent.

Het mooie van de Enik RC is dat zij van binnen de mens naar buiten werken. Ze werken aan zelfverzekerdheid en eigenwaarde van de cliënt. Ze laten de cliënt zien dat ze deze maatschappij iets hebben te bieden. Wie hierover in gesprek gaat, ziet natuurlijk allerlei angsten, drama’s en valkuilen bovenkomen. Dit is helemaal goed. Het is bedoeld om mensen inzicht in zichzelf te laten krijgen, om ze hierdoor hun in eigen kracht te laten staan. Hiervoor is goede begeleiding nodig en een veilige ruimte waarin mensen zich vrij en vertrouwd voelen om te delen.

Iedereen die weet wat het is om niet ‘in je kracht’ te staan, weet ook wat het kost om hier doorheen te komen. Dat kan jarenlang duren en kent veel obstakels en terugvallen. Iedereen doet dit op zijn eigen manier: praten met vrienden, therapie, psycholoog, dansen, meditatie, yoga of wandelen zijn maar een paar voorbeelden die hierbij kunnen helpen.

Mijn gesprek met Ton Verspoor van Enik RC met had als doel om te bepreken hoe we cliënten die nu inkomensbeheer van Stadsgeldbeheer ontvangen, kunnen laten uitstromen naar zelfstandig geldbeheer. We zijn bij Stadsgeldbeheer een proef gestart met vier deelnemers om elkaar te ondersteunen met uitstroom uit het inkomensbeheer naar het zelfstandig beheren van hun financiën.

Enik RC heeft ook groepen die hierop gericht zijn. De werkwijze is echter anders. Bij Enik RC wordt de hulpvraag opgesplitst in twee delen: praktische vaardigheden en eigen kracht. Ze gaan bovendien nog een stap verder en zeggen: we investeren in de eigen kracht en de praktische vaardigheden komen dan vanzelf. Zonder eigen kracht, kun je immers weinig met praktische vaardigheden.

“In het leven, zul je je leven lang aan jezelf moeten blijven werken” zegt Ton Verspoor. Ik ben het hier helemaal mee eens. Ik besef dat het erg naïef is om te denken dat het als (schuld)hulpverlener mogelijk is om iemand echt in zijn kracht te zetten. Ik snap dat hier veel meer voor nodig is. Wellicht dat wij ons als hulpverleners moeten richten op het aanleren van vaardigheden. Daar zijn wij in gespecialiseerd. Daarnaast moeten we cliënten motiveren om met het ontwikkelen van hun eigen kracht aan de slag te gaan, bijvoorbeeld met hulp van peersupportgroepen, therapeuten en psychologen.

Ik begin het te begrijpen, die Eigen Kracht en hoe je iemand daarin zet.