Reactie op ‘Knel in de Keten’ opvang en zorg voor daklozen in Utrecht

Het rapport ‘Knel in de Keten’ van de Utrechtse rekenkamer schetst een voor de Tussenvoorziening herkenbaar beeld van de opvang en zorg aan Utrechtse daklozen. De conclusies komen niet als een verrassing en de aanbevelingen liggen in de lijn van het door de Tussenvoorziening, de gemeente en de andere partners ingezette beleid. Gelukkig erkent de rekenkamer dat het rapport een momentopname is en dat op verschillende thema’s al acties worden genomen.  We onderschrijven daarnaast de conclusie dat het snel starten van de juiste financiële begeleiding goed werkt.

Vanuit de visie van de Tussenvoorziening verdient de uitvoering van drie aanbevelingen prioriteit:

• Het verbeteren van de integrale screening
• Het terugdringen van de wachtlijsten
• En vooral de beschikbaarheid van meer betaalbare woningen

Een juiste inschatting van de problematiek van de cliënt, op alle leefgebieden en in korte tijd beschikbaar, voorkomt dat mensen niet of laat de juiste hulp krijgen. Door de aanbevolen uitbreiding van het Stadsteam Herstel, zowel kwalitatief als kwantitatief, zal sneller verwijzing kunnen plaatsvinden en hulp kunnen worden geboden, waardoor ook eerder aan herstel kan worden gewerkt.

Het feit dat er in Utrecht geen wachtlijsten zijn bij de nachtopvangvoorzieningen – er is voor iedereen die een plek vraagt in de nachtopvang vrijwel direct een bed beschikbaar is positief. De nachtopvang wordt in de nabije toekomst een 24-uurs opvang. Helaas is er voor de crisisopvang, begeleid wonen en andere woonvormen wél een veel te lange wachtlijst. Het nut en de noodzaak van snelle en op maat geboden hulp is evident. Snelle hulp voorkomt dat problemen groter worden, motiveert hulpvragers zelf te werken aan herstel en spaart maatschappelijke kosten. Recent hebben we afspraken kunnen maken met de gemeente Utrecht over de inzet van extra begeleidingstrajecten om de wachtlijst aan te pakken.

Het gebrek aan betaalbare woningen voor mensen die uitstromen uit de Maatschappelijke Opvang zien wij als het grootste struikelblok in de verbetering en versnelling van de hulpverlening en het herstel. Omdat de woningmarkt muurvast zit en er te weinig woningen worden gebouwd, stagneert de doorstroom. Mensen van wie de hulp al lang had kunnen worden afgesloten, verblijven in een instellingswoning omdat er geen andere plek beschikbaar is. Mensen die nu nog noodgedwongen in de opvang verblijven worden nog niet verder geholpen omdat er geen ruimte is bij de vervolghulpverlening. Daarnaast worden problemen, zoals een echtscheiding, onnodig groot omdat er niet voldoende huisvesting beschikbaar is. Een echtscheiding kan dan zomaar een opvangvraag worden.

Mensen die acuut een bed nodig hebben altijd terecht kunnen in de nachtopvang. Dit is echter een noodmaatregel: het is niet acceptabel dat mensen ‘wonen’ in de opvang. De ambitie van de gemeente Utrecht is om mensen uit de opvang snel naar een vervolgplek te laten doorstromen. Met de huidige beschikbaarheid van met name woonruimte is die ambitie onhaalbaar. De aanbeveling van de rekenkamer: “Geef topprioriteit aan het realiseren van voldoende betaalbare woonruimte.” onderschrijven wij dan ook met heel ons hart.