“Because homeless people can’t wait”

Ik vertelde dat we met veel deelnemers uit verschillende landen gingen leren hoe we met elkaar dakloosheid wèl kunnen oplossen. Dat er in Europa 700.000 mensen dakloos zijn en dat dit aantal de afgelopen 10 jaar zeer sterk is toegenomen. Daar was hij toch wel van onder de indruk.

Echt een verschil willen maken

Inmiddels ben ik op de terugweg in het vliegtuig en kijk ik terug op twee bijzondere dagen. Ik heb bijzondere sprekers gehoord en veel bevlogen mensen ontmoet die echt een verschil willen maken. De energie is voelbaar, overal wordt hard gewerkt en er zijn goede vondsten.

Succesformule

De quote “Because homeless people can’t wait” pikte ik op van Juha Kaakinen, adviseur van Y Foundation in Finland. Finland is het enige land in Europa dat het aantal dakloze mensen jaar na jaar heeft laten dalen. Ik was ontzettend benieuwd naar zijn succes en of daar een formule uit te destilleren was. Juha gaat dit jaar met pensioen en laat een indrukwekkende carrière achter en is medeoprichter van de Housing First Europe HUB.  De succesformule die ik zag? Het belang van een pragmatische visie, deze consequent uitvoeren vanuit een nationale strategie, losjes gestoeld op de Housing First.

Uiting van niet opgeloste systeemfouten

Een indrukwekkend aantal hoogwaardigheidsbekleders sprak hun steun uit voor deze missie. Onder hen waren ministers uit België en Spanje, burgemeesters van grote Europese steden, beleidsmakers en de Eurocommissaris Schmit.  Hun speeches hadden gemeen dat het urgentiebesef er van af spatte. De Belgische minister Kittani bracht zelf een nacht door op straat. Zij sprak op basis van gesprekken met dakloze mensen over de diepe trauma’s die dakloosheid na laat. Meerdere sprekers lichtten uit dat dakloosheid geen individueel fenomeen is. Het is een uiting van niet opgeloste maatschappelijke systeemfouten die eerst opgelost moeten worden. Het uitwissen van dakloosheid en armoede is de opgave die voor ons ligt. De Europese doelstelling om in 2030 dakloosheid in de EU opgelost te hebben, voelt als een belofte. En daarbij is, ook in Nederland, nog veel werk te doen!

Samengevat moeten we aan de slag met:

• Alle huisvestingsopties moeten ingezet worden, dit creëren is de cruciale factor.
• We moeten meters maken, anders komen we er niet.
• Afhankelijk van de situatie van het land of de stad, is er inzet nodig van sociale huur en private verhuurders.
• Als stichting kunnen we als tussenpersoon ook zelf huisvestingsopties bieden, of zelfs huizen kopen.
• We kunnen niet kieskeurig zijn. Tegelijkertijd moeten we inzetten op het bieden van bestaanszekerheid, geld om de huur te kunnen betalen al dan niet direct aan de verhuurder.
• Toepassen van zorg waarbij de persoon centraal staat.
• Uiteraard het voorkomen van dakloosheid. Het bestrijden van armoede en het oplossen van dakloosheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Elke nieuwe dakloze voorkomen is er immers één minder om op te lossen.

Koudwatervrees voor nationale alliantie laten varen

Wat betekent dit voor onze Nederlandse realiteit? Wat ik meeneem uit deze dagen is de noodzaak tot het snel opzetten van een nationale alliantie om dakloosheid op te lossen. We moeten ook ons koudwatervrees in ons kikkerlandje laten varen! Het Europese momentum is er. Die alliantie bestaat wat mij betreft uit de partners op nationaal niveau die allen willen sleuren aan deze opgave. Verschillende ministeries, VNG, Aedes, Valente, en vele andere partners zijn nodig om de schaalsprong te kunnen maken. Dit kan samen met de kennis van Housing First Nederland en de andere mooie woonoplossingen en maatwerk die daar thuis horen. Kortom een ‘eerst een thuis’ benadering over alle domeinen heen! ‘Eradicating homelessness’. Oftewel: het uitroeien van dakloosheid.

Strakke uitvoering en volhouden

Ik zie een nationale beweging als kapstok. Met daarin lokale plannen. En daarbij behorende regelruimte om alle belemmerende regelgeving die dakloosheid in de hand werken op te lossen. Deze beweging zorgt voor een strakke uitvoering van deze plannen, die een extra boost kunnen krijgen door de extra 65 miljoen euro die structureel per jaar beschikbaar komt deze kabinetsperiode. Waar nodig aangevuld met een injectie van Europese middelen die beschikbaar gaan komen. Dan een simpele maar goede monitoring en… volhouden. Totdat het opgelost is.

Er is nog veel meer uit deze dagen te destilleren, voor nu laat ik het hier bij. Ik sluit graag af met nog een andere quote van Juha. “The microscope might not be the right tool if you wat to see te stars”. Visie en doen gaan hand in hand. Maar je moet wel beginnen vanuit het grote plaatje. Ik vind dat ik met deze opbrengst wel mag thuiskomen.

Lees verder over Housing First bij de Tussenvoorziening.

Over de auteur:

Guusta van der Zwaart is bestuurder van de Tussenvoorziening, voorzitter MO netwerk Valente en voorzitter stuurgroep Housing First Nederland. Zij woonde de Housing First Europe conference in Madrid bij op 28 en 29 maart 2022.