Het succes van de permanente winteropvang – ‘We krijgen het altijd voor elkaar’
6 april 2023
‘Het was een drukke winter’, zegt Simon de Jong, teamleider Stadsbrug, één van de plekken waar de winteropvang is gevestigd, ‘Vorige week hadden we een recordaantal van 262 mensen binnen in de verschillende opvanglocaties. 5 jaar geleden was het gemiddelde aantal gasten minder dan de helft en was één opvanglocatie genoeg om de wintergasten op te vangen.’Dit artikel komt uit Straatnieuws editie 9 – 2023, geschreven door Sander van der Meijs.
Naast de reguliere opvang zijn er tijdens de winter locaties op de Stadsbrug voor EU-burgers, de Zeehaenkade voor ongedocumenteerden en sinds kort ook op de Koploperstraat voor vrouwen en stelletjes. Simon is teamleider van de locatie waar de permanente winteropvang en de koudweerregeling (kwr) is geregeld voor EU-burgers. ‘Die permanente winteropvang met 20 bedden is een heel mooie stap in de goede richting, vindt hij. ‘Het liefst vang je natuurlijk iedereen op. En met koud weer kun je dat ook waarmaken. Dat moet. Dan zet iedereen van het team een stapje extra en zo krijgen we het altijd voor elkaar.’
Trots op het mooie werk
Ik spreek Simon als juist de laatste kwr-periode van drie weken is afgelopen. ‘ik was vanochtend op locatie en er hing een beetje een bedrukte sfeer. Veel mensen liepen vooral met hun telefoon in hun hand om te kijken wat voor weer het werd en om iets voor de komende nacht te regelen.’
Simon zelf voelt zich eveneens bedrukt, maar hij is ook trots. ‘Het is het mooiste werk wat er is, het meest dankbare werk. Ik kijk altijd uit naar de winter. We proberen er echt iets moois van te maken met de middelen die we hebben. We waren deze winter bijvoorbeeld ook met kerst open, in feestsfeer. We hadden een koortje en een van de medewerkers had op haar verjaardag een donatiepot neergezet om de kerst aan te kleden. En van donaties van Utrechters en het boodschappenfonds konden we iedereen AH-bonnen geven.’
Rond die tijd kregen ze ook nog een donatie van 1000 euro van iemand die normaal gesproken al zijn zakenrelaties een fles wijn gaf, maar het nu aan de opvang doneerde. ‘Daar hebben we een muziekinstallatie van gekocht, waarmee we de mensen ‘s ochtends wat prettiger wakker maken.’
Leven weer op de rit
Over de permanente opvang is Simon zeer te spreken. Die opvang is op 15 november gestart en er waren 20 bedden, met nog wat overloopplekken voor de reguliere opvang van rechthebbenden. De bedden waren voor ‘kwetsbare’ EU-burgers. Dat betekent dat mensen bijvoorbeeld uitgeput moeten zijn, medisch kwetsbaar of in revalidatie. Maar het waren ook plekken voor mensen met uitzicht op terugkeer en als overbrugging naar andere accommodatie en werk. ‘In het begin was het even zoeken wie wel en wie niet, maar vanaf december zijn de bedden continu bezet geweest.’
Het is een aantal mensen door de regeling gelukt om hun leven weer op te pakken, denkt Simon. ‘Dat is best veelbelovend. Het laat zien dat het zin heeft om dit structureel op te pakken. Een deel is terug naar het land van herkomst en anderen hebben na drie of vier weken weer een baan gevonden. Dat komt door de rust die ze krijgen als ze ‘s nachts niet op straat hoeven te slapen. Mensen verslechteren op straat, medisch en psychisch. Ze hebben geen perspectief en daardoor zijn ze ook meer geneigd om naar drank en drugs te grijpen. Dat voorkom je zo.’
Hij merkte het zelfs al in de drie weken van de laatste kwr-periode. Want ook die periode hebben verschillende mensen gebruikt om hun leven weer op de rit te krijgen. ‘Ze hadden alleen werk en onderdak nodig, verder was er weinig met ze aan de hand.’
Betrokken
Wat hij daarnaast heeft gemerkt is dat de permanente bewoners betrokken raakten bij de opvang. ‘Ze gaan helpen schoonmaken en ze doen klusjes. Ook vangen ze nieuwkomers op en die leiden ze rond. Ze letten op elkaar.’ Dat past in het beeld wat we eerder in de week kregen van onze verkoper Andrzey. Die vertelde dat hij ‘s avonds vaak kookt. ‘Dat klopt, reageert Simon, ‘en dat gaat hem verrassend goed af.’
De betrokkenheid van de permanente bewoners zorgt daarnaast voor een betere sfeer tijdens de kwr. ‘De kwr is vaak onrustig, doordat de mensen elkaar niet kennen. De vastegastengroep droeg echt bij aan een fijne sfeer, er waren veel minder incidenten.’ Dat past weer bij een opmerking die Andrzey eerder maakte. Hij vond het jammer dat de kwr afgelopen is. Als buitenstaander zou je dat niet direct verwachten, omdat het einde aan de kwr betekent dat hij weer meer ruimte heeft en minder drukte om zich heen. Maar nu viel ook dat puzzelstukje op zijn plek. ‘Er kunnen 55 mensen slapen, maar het is een groot pand en er is een zaal ingericht als huiskamer. Ze vinden er huiselijkheid en hebben steun aan elkaar. Ze kennen elkaar ook van de straat.’
Doelgroepenscheiding
Een groot verschil met vorig jaar is daarbij dat er dit jaar een doelgroepenscheiding is. ‘Die werkt ook echt’, vindt Simon. Dat die scheiding zinvol is bleek ook toen er ‘s nachts nog een groep veiligelanders kwam aankloppen. Toen was er vrijwel direct bonje tussen de groepen en ‘s ochtends werd er met een stoel gegooid en een mes getrokken. ‘De EU-burgers gingen achter onze beveiligers staan. Kom niet aan onze opvang. Gelukkig liep het met een sisser af.’
Simon vindt de pilot dus geslaagd. ‘We hopen het door te trekken. Het zijn ook mensen met rechten en ze hebben noden.’ Hij hoopt zelfs dat de permanente opvang het hele jaar door kan gaan. ‘We hopen dat we over een week of drie het goede nieuws kunnen vertellen.’ Maar dat ligt natuurlijk weer aan de evaluatie die wethouder Rachel Streefland op dit moment aan het maken is.