Mobility Mentoring: naast, achter, voor of bovenop je cliënt?

Gisteren (20 maart) in het nieuws, vandaag bij Stadsgeldbeheer: Mobility Mentoring in de dagelijkse praktijk van de schuldhulpverlening.

‘Ik bood mijn cliënt een kopje koffie aan en hij wist niet wat hij meemaakte! Hij had in de 5 jaar tijd dat hij cliënt bij Stadsgeldbeheer was nog nooit iets aangeboden gekregen.’. Collega Rob vertelt over het gesprek met een cliënt waar hij net van terugkeert.

Motiverende gesprektechnieken, oplossingsgericht of toch krachtgericht werken? Naast de cliënt staan of ervoor? Of juist achter de cliënt staan en er niet al teveel boven op zitten? De afgelopen 6 jaar heb ik bij Stadsgeldbeheer allerlei methoden voorbij zien komen om onze cliënten te begeleiden bij het oplossen van hun financiële problemen. Met theorie en rollenspellen werd ons training na training geleerd hoe de cliënten beter te begrijpen, bejegenen en ondersteunen. Ik denk dat ik net als mijn collega’s uit al die methodieken de elementen pakte waar ik wat mee kon en die zo goed mogelijk inpaste in mijn dagelijkse werkzaamheden. En in de pauze mopperden we dan soms op onze cliënten: Waarom komen ze niet opdagen bij die belangrijke gesprekken? Waarom is die sleutel voor de zoveelste keer kwijt en moet alweer de slotenmaker komen? Hoe moet die rekening worden betaald? Waarom willen ze niet gewoon even meewerken en doen wat we vragen?

De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor wat armoede doet met mensen. Het boek ‘Schaarste’ van Shafir en Mullainathan zorgde al voor belangrijke inzichten in het denken over armoede en schulden. Sinds een jaar wint een nieuwe methode uit Boston, die daar goed bij aansluit, aan bekendheid: Mobility Mentoring (MM). Uit hersenonderzoek blijkt dat mensen die in een voorspelbare en rijke omgeving functioneren over het algemeen sterkere executieve functies hebben (het kunnen bedenken, plannen, uitvoeren, opvolgen en controleren van ingewikkelde handelingen). Zij kunnen beter afwegen wat een goede keuze is, kunnen beter organiseren en zijn beter in lange termijndenken. Het laat zich raden: wanneer je in armoede leeft en stress ervaart ontwikkelen je executieve functies zich minder goed. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dan mensen minder goed zaken kunnen onthouden, minder goed impulsen kunnen bedwingen en beslissingen nemen. En dan denk ik aan die sleutels die altijd kwijt zijn; dat zou best eens door de stress van de geldzorgen kunnen komen.

Dat besef dringt nu door binnen de schuldhulpverlening en dus ook bij medewerkers van Stadsgeldbeheer: stress doet rare dingen met je. Dit is overigens ook zo wanneer je geen financiële zorgen hebt. We zijn bij Stadsgeldbeheer nu aan het verkennen of Mobility Mentoring voor onze werkzaamheden als budgetconsulenten en schuldhulpverleners bruikbaar is . Weer iets nieuws, maar we zien het nu als meer dan de zoveelste nieuwe methode. Het idee is dat de cliënt intensief en langdurig wordt begeleid totdat er voldoende inkomen is om van rond te kunnen komen. Dat stress wordt weggenomen door onder andere een positieve bejegening, dat executieve functies worden versterkt en dat goed gedrag wordt beloond. Kortom, dat we een context creëren waarin mensen succesvol kunnen zijn.

Collega Eva kwam begeesterd terug van een congres over Mobility Mentoring en verkondigt sindsdien het MMwoord binnen Stadsgeldbeheer. Als een ware predikante houdt ze ons een spiegel voor: is onze cliënt werkelijk een niet-willer of is het misschien toch een niet-lukker (iemand die het wel kan maar bij wie het niet lukt) omdat hij stress ervaart? En langzaam dienen de veranderingen zich hier aan. Een prettige ontvangstruimte zorgt ervoor dat een gesprek zinvol kan zijn omdat een cliënt zich op zijn gemak voelt. Ineens waren de muren op ons kantoor dus rustgevend groen en warm roze. Er staat wat speelgoed voor de cliënten die kinderen meenemen. Zo kan de ouder zich concentreren op de financiën in plaats van op het kind. Cliënten en vrijwilligers zijn bezig een portrettenreeks te maken van succesverhalen van (ex-)cliënten. Collega’s voeren hun gesprekken met cliënten op een andere manier. Er is meer begrip waardoor er een betere werkrelatie ontstaat. Dit is beter voor de cliënt maar ook voor de consulent: die ervaart meer werkplezier.

Die koffie zit nog niet standaard in ons ontvangstpakket, maar we worden steeds beter in omdenken en positieve ontwikkelingen van cliënten benoemen. En aan die koffie missen ze misschien niet veel. Zo lekker is die niet.

Jora Wolterink, Stadsgeldbeheer