Overheid, bedwing de schulden van jongeren!

Hartstikke mooi, die aandacht voor jongeren met geldproblemen. Ook wij kennen bij Stadsgeldbeheer deze heel kwetsbare doelgroep helaas maar al te goed. Zij zijn vaak makkelijk te verleiden tot slechte financiële keuzes door licht verstandelijke beperking, trauma’s of sociale druk. Maar hoe langer ik er over nadenk, hoe ongelukkiger gekozen ik dit thema vind. Ja, natuurlijk is het goed om jongeren bewust te maken van de prikkels die er zijn, en van de gevolgen die bepaalde keuzes kunnen hebben. Maar kunnen we de verantwoordelijkheden voor hun keuzes wel bij hen leggen?

Keer op keer wordt in rapporten opgeschreven dat de overheid schulden veroorzaakt. Vorige week presenteerde de Algemene Rekenkamer nog een rapport: ‘betalingsregelingen bij uitvoeringsorganisaties van het Rijk’. Belastingdienst, CJIB en CAK treffen onvoldoende persoonlijke betalingsregelingen. Het effect is dat mensen onder het bestaansminimum terecht komen. What’s new?

Schuldhulpverleners in het hele land snakken al jaren naar een rijksincassovisie, ons door voormalig Staatssecretaris Klijnsma al in 2016 beloofd. De jongeren die wij tegenkomen bij Stadsgeldbeheer kennen bovenstaande 3 organisaties vaak goed. Het CJIB omdat een verkeersovertreding zó gemaakt is. De Belastingdienst omdat je voor het op niveau houden van je toeslagen minstens een HBO-diploma nodig hebt. En het CAK omdat je wanneer je 18 bent een eigen zorgverzekering moet gaan betalen, en dit nog vaak tot schulden leidt. 

Naast overheidsschulden komen jongeren (net als niet-jongeren) makkelijk in de verleiding om schulden te maken bij telefoonmaatschappijen. Een duur abonnement met mooie telefoon is maatschappelijk geaccepteerd, maar dat is óók een schuld die gewoon afbetaald moet worden. Ook online gokken is een verleiding voor jongeren. Deze verleiding wordt mede mogelijk gemaakt door de overheid, Toto en Holland Casino zijn bijvoorbeeld in handen van de Staat.

Dus dezelfde overheid die jongeren verleidt tot gokken tot ze met hun rug tegen de muur staan, biedt hen vervolgens een duur schuldentraject aan om ze te redden. En als kers op de taart komen ze nu met een promotieweek om de bling te bedwingen. Ik vind dat de wereld op zijn kop.

Ja, jongeren moeten leren om met geld om te gaan. Maar onze hersenen zijn pas uitontwikkeld als we 21 zijn. Tegen die tijd hebben veel jongeren al een forse schuld opgebouwd. Komt dat omdat ze die bling niet konden bedwingen, of omdat wij een systeem in het leven hebben geroepen waarin het bijna onmogelijk is om aan de bling te ontsnappen?

Over de auteur

Jora Wolterink is beleidsmedewerker bij de Tussenvoorziening.