Project PI- Stadsgeldbeheer organiseert schuldenspreekuur in de gevangenis van Nieuwegein

(Eerder geplaatst op 19 mei 2015)

‘Ze zeggen dat ik zwakbegaafd ben’. Freek heeft net verteld dat hij soms zo boos wordt dat hij zichzelf niet meer in de hand kan houden. Zo liep een ruzie met een agent uit de hand waardoor Freek nu een straf uitzit van 10 maanden. En helaas is dit niet de eerste keer dat hij in de gevangenis zit. Gelukkig zijn er in zijn gevangenschap tot nu toe geen incidenten geweest maar Freek weet dat hem buiten de gevangenis de echte wereld wacht, vol redenen om boos te worden. Zijn lage IQ in combinatie met een fors schuldenpakket helpt dan niet echt mee.

Voor mensen als Freek organiseert Stadsgeldbeheer sinds december 2014 een spreekuur in de gevangenis van Nieuwegein. Op het spreekuur komen gedetineerden met schulden. Ze zijn op zoek naar een oplossing om van deze schulden af te komen. De gedetineerden worden door het sinds drie jaar bestaande re-integratiecentrum in de gevangenis al een eind op weg geholpen met hun geldzaken: ze kunnen daar een schuldenoverzicht maken, administratieve handelingen verrichten zoals zich aanmelden bij Woningnet of een DIGID regelen, of een beperkte regeling met het CJIB treffen. Helaas hebben de meeste gedetineerden CJIB boetes.

Op het spreekuur komen de meest gemotiveerde gedetineerden voor hun vragen met betrekking tot schulden en vooral met vragen over het vervolg na hun detentie. Indien de ontslagdatum al bekend is en de woonplaats na detentie Utrecht wordt, kan Stadsgeldbeheer een warme overdracht van de geldzaken naar de juiste instantie regelen. Die instantie kan de schulddienstverlening van Gemeente Utrecht (kredietbank) zijn als iemand zelfredzaam is. Wanneer iemand vóór zijn detentie zijn inkomensbeheer zelf deed, of met een beetje hulp van vrienden of familie, dan is deze cliënt waarschijnlijk het beste af bij de schulddienstverlening. Als iemand echter aangeeft nooit goed zelf zijn geldzaken te hebben geregeld of als iemand zoals Freek zelf aangeeft dat hij geen hoog IQ heeft, dan is het waarschijnlijk dat deze persoon beter af is bij Stadsgeldbeheer of een bewindvoerder. Via het project PI kan een gedetineerde na zijn straf versneld instromen bij Stadsgeldbeheer.

Ronaldo vertelt dat hij jarenlang geen inkomen had. Ook had hij geen vaste woon- of verblijfplaats. Hij is wel eens bij de Gemeente Utrecht geweest met de vraag of hij wat hulp bij zijn schulden kon krijgen. Maar dat kon volgens hem niet omdat hij geen postadres had. Van een daklozenuitkering had hij nooit gehoord. Een paar jaar moest hij rondkomen van wat hij bij elkaar kon klussen en vooral stelen. Dat bleef niet onopgemerkt en nu spreken we een man op het spreekuur die best wel wil, maar niet goed kan. Zijn eigen kracht is behoorlijk opgeraakt en nu zit hij in de gevangenis.

Stadsgeldbeheer wil de overgang van binnen naar buiten de gevangenis voor gedetineerden beter laten verlopen en hiermee de kans op recidive verkleinen. De Hogeschool Utrecht (Nadja Jungmann et. al.) publiceerde in december 2014 het rapport gevangen in schuld dat zich met name richt op de schuldenproblematiek van reclasseringscliënten. De zorg voor deze doelgroep schiet volgens hen tekort. Bij Stadsgeldbeheer helpen we op het moment al 75 cliënten via de reclasseringszorg: de reclasseringsmedewerker kan een cliënt aanmelden bij Stadsgeldbeheer. Met dit project proberen we ook voor de gedetineerden die geen reclassering opgelegd krijgen (dat zijn 93% van de gedetineerden) de juiste zorg te bieden. Hoogste tijd dat mensen als Freek en Ronaldo met een beetje ondersteuning uit de gevangenis blijven.

Jora Wolterink