Sneller van opvang naar wonen: versnelde financiële dienstverlening

De gemeente Utrecht heeft in 2015 besloten dat de wachtlijsten voor (begeleid) wonen en maatschappelijke opvang minder lang moeten worden. Het probleem van lange wachtlijsten is complex en kent meerdere oorzaken. Een van die oorzaken is de financiële problematiek van bewoners die een belemmering vormt voor doorstroom naar zelfstandig wonen.

De gemeente heeft extra middelen beschikbaar gesteld voor financiële hulpverlening, zodat er meer beweging komt in de keten van opvang en begeleid wonen naar zelfstandig wonen zodat wachtenden kunnen instromen. Stadsgeldbeheer biedt nu trajecten Versnelde Financiële Dienstverlening (VFD). Deze dienstverlening kenmerkt zich als kort en intensief. Dit houdt in dat er vóór instroom in de opvangvoorziening een financiële intake plaatsvindt met de cliënt waardoor er bij instroom direct met de financiën gestart kan worden. Cliënt, woonbegeleider en de financieel begeleider maken samen een plan om de financiële situatie zo snel mogelijk gezond te krijgen waardoor cliënt niet nodeloos lang in de opvang hoeft te verblijven. Op basis van deze intake worden vervolgstappen uitgezet: inkomsten op niveau, de uitgaven in balans met het inkomen, inventarisatie van schulden, afbetalen van (feitelijk) preferente schuldeisers en het bepalen welk vervolg passend is na VFD als het gaat om de financiën. Een traject VFD duurt gemiddeld zes maanden.
Het aanbod Versnelde Financiële Dienstverlening wordt geboden aan cliënten van Moviera, Leger des Heils en de Tussenvoorziening.
We zien dat het snel inspringen op financieel gebied echt leidt tot een korter verblijf in de opvang, maar dat het vooral bijdraagt aan stabieler wonen en leven op lange termijn. Hoe ziet dit er dan uit? Ter illustratie wat verhalen van (ex) cliënten:

Mevrouw Van Egters verblijft in de opvang. Zij heeft twee tia’s gehad. Hierdoor snapt zij niet alles meer. Ze wil niet onder bewind, maar dit moest toch gezien haar gezondheid. Helaas is de wachttijd bij de rechtbank voor uitspraak van bewind lang en mevrouw Van Egters kan zelf haar financiën niet regelen. Ontstaan van nieuwe schulden en achterstanden in de huur dreigen. Door mevrouw Van Egters op te nemen in het traject en haar financiën tijdelijk te regelen totdat het bewind is uitgesproken, zijn er geen nieuwe schulden ontstaan, zijn beslagen voorkomen en is er een woonurgentie aangevraagd.

Meneer Issendorf is jarenlang ‘van de radar’ geweest. Hij stroomt in op de crisisopvang en moet alles weer op de rit krijgen. Dat gaat moeilijk: Meneer Issendorf krijgt geen uitkering, geen bankrekening, geen zorgverzekering. Hij weet de weg niet goed en wil eigenlijk alleen maar weer op de vlucht.

Samen met de begeleiders lukt het toch om, na bezwaar van een advocaat, de uitkering rond te krijgen. Dan gaat de bal rollen en na vier maanden heeft Meneer Issendorf weer ‘een gezicht’. Hij heeft inkomen, zorgtoeslag, een bankrekening. Hij kan zijn huur en andere rekeningen betalen en meldt zich aan bij de schuldhulpverlening. Dit maakt de weg vrij om van opvang naar wonen door te stromen en echt aan de toekomst te bouwen.

Familie Dingelam is dakloos geraakt en heeft een paar maanden in de auto gewoond. Meteen bij het eerste gesprek met de VFD-begeleider blijken deze mensen zeer gemotiveerd om hun leven weer op de rit te krijgen. Ze zijn het overzicht echter kwijt. Samen met de VFD-consulent maken ze lijstjes, schrijven ze brieven en bellen ze met instanties. Na een paar weken heeft de familie een compleet overzicht van hun inkomen, schulden, en weten ze wat ze per maand te besteden hebben. Na vijf maanden verhuizen ze naar een zelfstandige woning. Na acht maanden start het schuldentraject, en na een jaar hebben ze beiden weer een baan.

Financiën blijken keer op keer weer een struikelblok voor de voortgang van iemands leven. Dit gaat verder dan het betalen van de huur en de rekeningen. Mensen raken verlamd als ze er financieel niet uitkomen en niet voldoende hulp krijgen om zaken op te lossen. Financiën blijken keer op keer een zeer complexe materie, zeker als het gaat om overheidszaken, belastingen, bronheffing en alle regels waaraan je moet voldoen om bijvoorbeeld een uitkering te krijgen. Hoe eerder mensen hier de juiste hulp bij ontvangen, hoe sneller zij verder kunnen met de rest van hun leven.

Marije Kohler, Stadsgeldbeheer