Ziekenhuisbezoek met een prijskaartje

Volgens de ijzeren logica van zorgverzekeraars is iemand die geen inschrijving bij BRP heeft, geëmigreerd. Dit kan er toe leiden dat mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats met hoge zorgkosten en schulden komen te zitten.

Iedereen die in Nederland woont of werkt, is wettelijk verplicht een basisverzekering te hebben. Deze basisverzekering dekt de standaardzorg van bijvoorbeeld huisarts, ziekenhuis of apotheek.

Dit zegt de Rijksoverheid. Hieruit volgt dat iedereen die in Nederland woont of werkt dus ook récht heeft op een basisverzekering en de verzekering niet door de verzekeraar beëindigd kan worden. Toch zien we als schuldhulpverleners regelmatig hoge rekeningen van ziekenhuizen voorbij komen die niet zijn vergoed omdat de cliënt ten tijde van de behandeling of operatie niet was verzekerd.

Mevrouw Jansen werd mishandeld door haar vriend. Ze sloeg op de vlucht en ging bij haar oma wonen. Ze heeft zich niet ingeschreven uit angst dat haar ex haar zou vinden. Uiteindelijk is er toch nog een gewelddadige confrontatie met hem geweest en komt ze in het ziekenhuis terecht. De rekeningen van de behandeling bedragen ruim 14.000 euro en deze moet ze zelf betalen. De zorgverzekeraar had haar verzekering inmiddels beëindigd vanwege het ontbreken van een BRP inschrijving.

De administratie van de zorgverzekering is gekoppeld aan de Basis Registratie Personen (BRP) via het burgerservicenummer. Als iemand een nieuw adres doorgeeft bij de gemeente dan wordt de zorgverzekeraar op de hoogte gebracht De zorgverzekeraar wijzigt het adres van de verzekerde vervolgens zelf. Dit lijkt gemakkelijk en scheelt bij een verhuizing weer een extra adreswijziging. In de praktijk zien we echter dat het ook tot problemen kan leiden. Want wat als je je niet inschrijft op het nieuwe adres? Bijvoorbeeld omdat je tijdelijk bij vrienden of familie woont of omdat je geen vaste woon- of verblijfplaats hebt?

Je wordt dan uitgeschreven van het oude adres. Als er twijfels zijn of iemand feitelijk woont op het in de BRP vermelde adres, start de gemeente een adresonderzoek. Naar aanleiding van het resultaat kan de gemeente iemand uitschrijven en staat deze persoon dus op geen enkel adres meer ingeschreven. In dat geval geeft de BRP aan de zorgverzekeraar door dat je geëmigreerd bent. Voor de BRP betekent geen inschrijving namelijk een emigratie. Met die melding beëindigt de zorgverzekeraar de basisverzekering.

We zien dit voorkomen bij (ex-)dakloze cliënten. Hoewel een groot deel van de daklozen na verloop van tijd wel een geregistreerd postadres heeft via de gemeente, wordt er geen signaal richting de zorgverzekeraar gestuurd.

Zonder BRP inschrijving hebben mensen echter nog steeds recht op een zorgverzekering. In dat geval moeten andere gegevens aangeleverd worden waaruit blijkt dat iemand in Nederland woont, zoals een werkgeversverklaring, BSN, uitkeringsoverzichten enzovoort. Hoewel minister Schippers herhaaldelijk aan de Tweede Kamer heeft laten weten dat inschrijving in de BRP niet wettelijk verplicht is voor het af kunnen sluiten van een zorgverzekering, opereert de zorgverzekeraar regelmatig op eigen houtje. Het gevolg van deze administratieve nalatigheid is dat deze toch al kwetsbare groep van onverzekerden hoge medische kosten maakt. Er zijn bij Stadsgeldbeheer op dit moment zeker negen vorderingen van diverse ziekenhuizen op diverse cliënten bekend. Het totale bedrag is ruim 35.000 euro. Geen van deze mensen was daadwerkelijk geëmigreerd.

Ook is het erg moeilijk voor deze doelgroep om weer verzekerd te worden en als dat eindelijk lukt, is het niet met terugwerkende kracht. Het gevolg is dat mensen hoge schulden opbouwen die voorkomen hadden kunnen worden als de zorgverzekeraars hun zorgplicht beter hadden vervuld.

Als een BRP inschrijving geen voorwaarde is voor het afsluiten van een zorgverzekering, waarom wordt deze verzekering dan beëindigd op het moment dat er geen adres meer geregistreerd staat? Het roept de vraag op of de zorgverzekeringsmaatschappijen hierin niet een grotere onderzoeksverplichting moeten krijgen en waarom het ziekenhuis geen signaal geeft dat de patiënt wel degelijk nog in Nederland woont. Ook lijkt de conclusie van de gemeente dat geen BRP inschrijving gelijk staat aan emigratie erg kort door de bocht. Zowel de zorgverzekeringsmaatschappijen als de gemeente moeten zich afvragen waarom basiszorg voor sommige mensen geen basis meer is.

Marthe Riemeijer
Consulent budgetbeheer en schuldhulpverlening