Schulden te kóóóóp! Wie biedt? Knelpunten bij schuldenwetgeving deel 7
14 februari 2019
Blog door Marthe Riemeijer, Senior budgetconsulent & schuldhulpverlener bij StadsgeldbeheerEen handel veronderstelt handelswaar, iets om te verkopen. Dat kunnen diensten zijn of producten, zoals schoonmaakdiensten of appels op de markt. Er kan echter ook worden gehandeld in negatieve financiële capaciteit, de schuldenhandel. En die is lucratief, maar heeft ook een prijs.
In Nederland heeft 1 op de 5 huishoudens, (dat zijn er bijna anderhalf miljoen) risicovolle schulden. Daarvan heeft 1,2 miljoen huishoudens geen schuldhulpverlening. Er zijn dus veel mensen met schulden die er zelfstandig uit proberen te komen, helaas vaak zonder succes. Bedrijven en organisaties die de vorderingen niet geïnd krijgen bij deze consumenten, kunnen de vordering door een incassobureau laten incasseren of de vordering doorverkopen, waarmee het incassobureau eigenaar is geworden van de vordering. Het gaat vaak om postorderbedrijven, telecombedrijven en energieleveranciers die pakketten van deze vorderingen voor een fractie van het oorspronkelijke bedrag doorverkopen.
Stel, een telefoonprovider heeft 100 facturen die ze zonder succes heeft geprobeerd te innen. De totale waarde van het pakket is € 8.000. Ze kan dit pakket doorverkopen aan een incassobureau voor € 600. De telefoonprovider kan de dossiers sluiten, maakt geen extra kosten meer, heeft in ieder geval nog iets ontvangen en schrijft het verlies af. Dit gebeurt de laatste jaren steeds vaker. De incassobedrijven Hoist Incasso, Vesting Finance, Direct Pay en Intrum hebben samen ruim 100 miljoen euro aan opgekochte vorderingen in handen.[1]
Van oninbare vorderingen naar verdienmodel
Winst behalen uit een oninbare vordering lijkt onlogisch maar is dagelijkse praktijk. Het incassobureau stuurt direct nadat ze de vordering heeft opgekocht een aanmaning met buitengerechtelijke kosten. Het minimum aan incassokosten hiervoor is € 40, terwijl de bijna geheel geautomatiseerde brief zeker geen € 40 kost. Vervolgens volgt de dreiging van snel procederen en de schuldenaar onder druk zetten.
De dreiging van een dagvaarding met mogelijk een vonnis en alle bijbehorende kosten, zorgt ervoor dat de schuldenaar soms toch betaalt en daarmee is een snelle, maar niet al te hoge winst binnen gehaald. Als de schuldenaar ondanks deze druk niet betaalt, dan kan een deurwaarder vonnis halen en loonbeslag leggen. Wanneer de oorspronkelijke schuld € 500 is moet de schuldenaar na veroordeling al snel € 1.000 betalen. [2]
‘Blind’ beslag leggen, het slechte voorbeeld
Op dit moment wordt in 75% van de gevallen de beslagvrije voet, dus dat deel van het inkomen dat iemand nodig heeft om van te leven en de vaste lasten van te betalen, te laag vastgesteld. Hierdoor gaat er (te) veel geld naar de schuldeiser. Deze kan hiermee sneller zijn vordering, inclusief alle extra kosten, voldaan krijgen. Wanneer er ‘blind’ beslag is gelegd (dat is beslag op bijvoorbeeld de voorlopige teruggaaf zonder dat de deurwaarder weet of iemand deze vorm van inkomsten wel ontvangt) betaalt de schuldenaar toch de beslagkosten. In een tuchtprocedure stelt de Koninklijke Beroepsorganisatie van gerechtsdeurwaarders (KBvG ) dat deurwaarder Van den Bergh & Partners 52.459 keer ‘blind’ beslag heeft gelegd.
Verder stelt de KBvG dat het kantoor bij 21.000 van die beslagen een tweede beslag (zoals een loonbeslag) heeft gelegd, zonder daarbij rekening te houden met de zogeheten beslagvrije voet. Als de aantijgingen kloppen, dan hebben de beslagen Van den Bergh bijna vier miljoen euro opgeleverd.[3]
Verwarring en onzekerheid
Het verkopen van vorderingen aan incassobureau’s levert voor de consument niet alleen extra kosten op. Het is ook onduidelijk waar de vordering ligt en wie eigenaar van de vordering is. De consument krijgt een rekening van een onbekende partij en weet niet of deze legitiem is, of dat het een spooknota is. En de brieven die worden gestuurd zorgen ook niet voor meer duidelijkheid:
Geachte heer,
Van onze opdrachtgever Webcasso BV hebben wij de opdracht gekregen u te dagvaarden inzake een onbetaalde vordering van Youfone Nederland BV. Webcasso BV zal in deze procedure optreden als gemachtigde. De vordering is inmiddels door Direct pay Services BV overgenomen middels cessie.
Hoogachtend,
Eendracht Gerechtsdeurwaarders &Credit Management [4]
De oplossing ligt voor de hand
De beste oplossing zou een nationaal incassobureau en gerechtsdeurwaarder zijn, waar alle schuldendossiers worden ondergebracht. Deze deurwaarder vormt de schakel tussen schuldenaar en schuldeisers en behartigt de belangen van beide partijen, zonder winstoogmerk. Er zijn al verschillende landen waarbij de inning van vorderingen van private en publieke schuldeisers in één hand is.[5] Een andere oplossing is om het doorverkopen van schulden te verbieden. In juni 2018 is in de Tweede Kamer een motie aangenomen om onderzoek te doen naar de mogelijkheid voor een schuldenaar om de opgekochte vorderingen terug te kopen voor het bedrag waarvoor de vordering is overgenomen[6]. De schuldenaar zou dan evenveel moeten betalen als het incassobureau voor zijn vordering.
Dat lijkt ons een stap in de juiste richting. Winst maken op schulden van mensen met een minimuminkomen, is wat ons betreft geen handel waar iemand trots op kan zijn. We verwachten een oplossing. Wie biedt?
Bronnen:
[2] https://www.njb.nl/blog/wie-zijn-schulden-betaalt-verarmt-echt-niet.28672.lynkx
[3] https://www.ftm.nl/artikelen/van-den-bergh-partners-tuchtprocedure-kbvg?share=1
[4] Brief aan een cliënt van Stadsgeldbeheer
[6] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2018D36402