Zorgen over de hoge zorgverzekeringspremie: Knelpunten bij schuldenwetgeving deel 4

De bestuursrechtelijke premie levert vertraging en hoge kosten op voor de cliënt
Door Frederique Blom, budgetconsulent & schuldhulpverlener bij Stadsgeldbeheer

Wanneer een schuldenaar 6 maanden of langer de premie van de zorgverzekering niet voldaan heeft wordt de wanbetalersregeling van toepassing. Deze boetepremie van het CAK is veel mensen met schulden een doorn in het oog. De verzekeringnemer betaalt vanaf dat moment een bestuursrechtelijke premie. Deze premie bedraagt 125% van de gemiddelde zorgpremie. Het normale premiebedrag van rond de 108 euro wordt verhoogd naar 136 euro. De 30 euro extra wordt helaas niet gebruikt om af te lossen. Daarnaast is het in principe niet mogelijk om in de wanbetalersregeling  aanvullend verzekerd te zijn.

Olie op het vuur
Deze maatregel is ingevoerd om mensen te motiveren de betalingsachterstand zo snel mogelijk te betalen. En om de extra administratie- en incassokosten die worden veroorzaakt door wanbetalers niet te leggen bij mensen die hun premie wél betalen. Uit de praktijk blijkt echter dat mensen jarenlang in deze wanbetalersregeling zitten en dat de achterstand nauwelijks in wordt gelopen. Voor mensen die vaak al meerdere schulden hebben, betekent dit een nog verdere escalatie van hun financiële problemen.  Waarom dus nog vasthouden aan een maatregel die niet alleen niet werkt, maar zelfs olie op het vuur gooit? Afschaffen lijkt ons de meest voor de hand liggende – maar misschien niet een hele snelle oplossing. Daarom hebben we suggesties voor kleine stappen die in tussentijd door gemeenten kunnen worden gezet.

Kleine oplossing, groot effect

• De gemeenten kunnen een rol hebben bij de vroegsignalering van zorgverzekeringschulden: zorgverzekeraars kunnen gemeenten informeren over achterstanden, waarop de gemeente de instroom in het bestuursrechtelijke premieregime kan voorkomen. In Utrecht gaat dit jaar een pilot van start waarin zorgverzekeraars en energieleveranciers, naast woningcorporaties, gegevens aanleveren van mensen die een premie- of andersoortige betalingsachterstand hebben. Door in een vroeg stadium deze mensen te bereiken kan de bronheffing worden voorkomen. Wij juichen dit initiatief toe en zijn benieuwd naar de uitkomsten.
• Een andere oplossing waar de gemeente een rol in kan nemen is het betalen van premieachterstanden korter dan 6 maanden voor mensen met een laag inkomen. Dit zou kunnen in de vorm van een lening. het Versnelfonds heeft hier al ervaring mee.

Een voorbeeld hiervan is een cliënt die vanwege een betalingsachterstand bij de zorgverzekeraar bijna in de wanbetalersregeling terecht kwam. Hierdoor zou zijn aanvullende verzekering worden ingetrokken. Dit betekende nog meer kosten voor hem omdat hij fysiotherapie nodig had. Dankzij een lening van het Versnelfonds van 260 euro heeft deze cliënt alsnog zijn verplichtingen aan de zorgverzekeraar kunnen voldoen en is hij hierdoor uit de wanbetalersregeling gekomen. Dit scheelde de cliënt rond de 360 euro per jaar plus de kosten voor  fysiotherapie die in geval van bronheffing niet meer vergoed zouden worden.

• Ook zouden gemeenten het mogelijk kunnen maken om de aanvullende verzekering te behouden wanneer een cliënt in een schuldregeling zit. Dit wordt momenteel maar mondjesmaat toegepast, terwijl we in het bovenstaande voorbeeld zien dat het verliezen van de aanvullende verzekering ook nog eens extra kosten met zich mee kan brengen. De gemeente Utrecht geeft aan mensen die in een schuldregeling zitten wel de mogelijkheid om bijzondere bijstand voor medische kosten aan te vragen. Door deze praktijk worden mensen die aan hun schulden werken tegemoet gekomen en dit moedigen wij dan ook zeer aan.
• Een gemeente kan  een collectieve zorgverzekering, ook wel de gemeentepolis genoemd, aanbieden aan haar inwoners. Zo’n collectief contract heeft veelal een lagere premie en behoedt de premiebetaler voor onverwachte zorgkosten, het eigen risico is vaak herverzekerd. Daarnaast heeft de gemeente, onder bepaalde voorwaarden, de mogelijkheid om de premie in te houden op de bijstandsuitkering of te laten inhouden op het salaris.

De boeteregeling niet afschaffen? Dan in ieder geval deze stappen
De boetepremie leidt tot meer problemen voor schuldenaren, en dus ook voor hun schuldhulpverleners. Het liefst zien we dat de boetepremie helemaal wordt afgeschaft. Zolang dat geen optie is, is het van belang om zo effectief mogelijk te roeien met de riemen die we hebben. Zoals hierboven uiteengezet wordt er wel gewerkt aan oplossingen om mensen in de wanbetalersregeling tegemoet te komen. Dit is een ontwikkeling die wij aanmoedigen en hopelijk hebben we hier een duidelijk overzicht gegeven van wat er kan worden gedaan.