Samenwerken is ook, niet overal jouw stempel op willen zetten

Co-productie met de Hogeschool Utrecht (overgenomen van de website van de HU).

Maatschappelijke impact is een belangrijke doelstelling van de hogeschool. Maar hoe organiseer je de samenwerking met personen en instanties? Hoe ga je om met vragen uit de praktijk? Niet door als hogeschool direct overal je stempel op te willen drukken. ‘Zorg dat halen en brengen in evenwicht zijn’.

Co-productie
Bij een thema als dakloosheid ligt samenwerking extra gevoelig. Als hogeschool wek je gauw de indruk dat je er je eigen project van wil maken. Het begon een jaar geleden, met een ‘stapel papier met nietjes erdoor’ van ervaringsdeskundige Wim Eickholt. Wim had een jaar op straat geleefd en zijn ervaringen opgeschreven. Lector Lia van Doorn van Kenniscentrum Sociale Innovatie kreeg de teksten onder ogen en besloot dat er iets mee moest gebeuren.
Daar is wel een flexibele houding voor nodig: ‘Iets wat toevallig langs komt, om dan de potentie ervan te kunnen zien’, benadrukt ze. Een echt plan, naast alle andere activiteiten, was er niet. ‘Fijn dat de hogeschool dan wel de ruimte biedt.’ Het resulteerde in het boek ‘Wat ik nou toch heb meegemaakt, verslag van een jaar dakloosheid’, uitgegeven met steun van het Kenniscentrum. Zonder HU-logo: ‘Het is geen HU-product maar een co-productie.’

Lowlands Science
En daarmee was de kous nog lang niet af. Wim ging met zijn verhaal de boer op en kwam samen met Lia bij EenVandaag. Op congressen en bijeenkomsten vertelde hij over de rauwe werkelijkheid van dakloosheid. In juni diende zich een extra mogelijkheid aan om het thema onder de aandacht te brengen. Marketing & Communicatie had contact met Lowlands Science. Een presentatie en onderzoek op dit festival behoorde ineens tot de mogelijkheden.
Medewerkers van de Tussenvoorziening, de Utrechtse organisatie voor opvang van kwetsbare mensen, werden betrokken bij de voorbereiding. De ‘warme band’ met lector Lia van Doorn dateert al van lang geleden. ‘Wij zijn altijd bezig om het thema onder de aandacht te brengen’, stelt manager Guusta van der Zwaart. ‘Maar dit hadden we als organisatie nooit kunnen doen, omdat we geen wetenschappelijk instituut zijn, wat wel een eis is van Lowlands Science.’

Stellingenspel
Het gezamenlijk belang was snel duidelijk. Overheidsbeleid is gericht op opvang van daklozen in de wijk. In de stad lopen al diverse projecten voor gemengd wonen. Daaruit kwam naar voren dat andere bewoners behoefte hebben aan kennis over dakloosheid. Hoe zie je of iemand hulp nodig heeft? En kan je zomaar zien dat iemand echt dakloos is? Met het Stellingenspel dakloosheid in een tent op Lowlands werd het mogelijk een flinke groep jongeren te bereiken.
Wim Eickholt: ‘Ik wilde het heel graag interactief hebben.’ Met een rode lijn in het midden en vragen op grote borden. Zeg je ja, ga je aan de ene kant staan, zeg je nee, ga je aan de andere kant staan. Wie vind jij dat verantwoordelijk is voor dakloosheid? De dakloze zelf, de instanties, de samenleving? Dat Wim het zelf had ondervonden, maakte grote indruk. ‘Mijn hoofdthema: zie mij als mens.’ Zijn persoonlijke inbreng vormde de sleutel tot een succesvol weekend, waarin 600 jongeren de tent bezochten.

Ervaringsdeskundigheid
‘Het is heel belangrijk om betrokkenen zelf hun verhalen te laten vertellen’, bevestigt Guusta van der Zwaart. ‘Ieder mens heeft ervaringskennis. Wij streven ernaar om in ieder team bij de Tussenvoorziening dit soort deskundigen op te nemen.’ Bij het Kenniscentrum gaan de gedachten ook in die richting. ‘Wij proberen ervaringsverhalen binnen het Kenniscentrum een plek te geven. Ervaringskennis wordt in het sociale domein steeds belangrijker. Het zit nu een beetje verborgen in de opleiding. We zouden studenten moeten aanmoedigen om te articuleren wat hun eigen drive is’, stelt Lia van Doorn.
Vanuit deze gedeelde visie werken het Kenniscentrum en de Tussenvoorziening nu aan een langdurige samenwerkingsovereenkomst. Guusta van der Zwaart heeft er hoge verwachtingen van: ‘Het mes snijdt aan twee kanten. Onderzoek krijgt meteen maatschappelijke relevantie en wij kunnen onze werkpraktijk verbeteren.’ Het is bovendien zaak dat de stages van studenten goed aansluiten op die praktijk. ‘Je hebt elkaar daarin nodig en daarin kan de hogeschool best wat meer doen.’

Niet achteroverleunen maar ook niet te veel op de voorgrond treden. Met het juiste evenwicht kan samenwerking veel opleveren. In een jaar tijd is het gelukt om het thema dakloosheid op de kaart te zetten. Door flexibel in te spelen op wat zich aandient en betrokkenen de ruimte te geven die ze verdienen. ‘We zijn er voor een groter belang en we hebben met zijn allen een podium. Delen en genereus zijn, dat is heel belangrijk. Het komt allemaal weer bij je terug.’