Dakloosheid stopt niet bij de grens van Utrecht
26 juli 2023
Dakloosheid komt bijna overal voor. In de stad, in het dorp. In Nederland, in Europa. En ook ver daarbuiten. Maar ook overal komen mensen in actie om iets te doen voor dakloze mensen. Samen met een aantal gelijkgestemden stond Jules van Dam 30 jaar geleden aan de basis van de Tussenvoorziening, nu één van de grotere opvang-organisaties in het land. Vanuit persoonlijke betrokkenheid én omdat je veel van elkaar kan leren, is Jules ook betrokken bij organisaties in het buitenland. Zo was hij als adviseur betrokken bij projecten voor dakloze mensen in Oekraïne en is hij sinds 5 jaar bestuurslid van Feantsa, de Europese federatie van landen en organisaties die werken voor dakloze mensen. Maar vooral met India heeft hij een speciale band.Intrigerend Calcutta
Vanaf mijn eerste bezoek aan Calcutta (Kolkata) in 1981 heb ik een speciale band met die stad en haar inwoners. De stad is groot, druk, op veel plaatsen vies en de armoede is overal aanwezig. Toch zijn de inwoners warm, vriendelijk en geïnteresseerd. Calcutta heeft een roemrijk en doorleefd verleden, wat er aan bijdraagt dat de stad iets intrigerends heeft.. de armoede en de enorme hoeveelheid dakloze mensen dagen uit tot actie. Na het doen van mijn afstudeeronderzoek ben ik regelmatig terug geweest en heb ik bijvoorbeeld nog bij Moeder Theresa gewerkt. De komende jaren wil ik vaak op reis gaan door Azië. Ik wil dan ook zeker regelmatig een stop-over maken in Calcutta. Voor mij een goede reden om een organisatie voor maatschappelijke Opvang te zoeken waarmee ik me kan en wil verbinden.
Iswar Sankalpa – hulp waar dat het hardst nodig is
Zo kwam ik op het spoor van Iswar Sankalpa. Afgelopen januari ben ik bij deze organisatie op bezoek gegaan. De mensen die ik ontmoette zijn betrokken, hardwerkend, betrouwbaar, creatief… en het klikte direct. Gelukkig waren zij ook blij met mijn aanbod om mee te denken.
Iswar Sankalpa bestaat 16 jaar en richtte zich in eerste instantie op de meest vervuilde en verwarde mensen op straat. In hun eigen woorden: ‘de mensen die achteraan staan bij de voedseluitdeling, of er helemaal niet komen’. Iswar probeert een band op te bouwen tussen deze mensen en de andere mensen in de buurt. Ze motiveren bijvoorbeeld medewerkers van straatrestaurantjes en theetentjes om de dakloze mensen af en toe iets toe te stoppen en om ze in de gaten te houden. Voor een dakloze mevrouw had de buurt zelfs een soort bushokje getimmerd, waar ze kon verblijven.
Vanuit dat contact proberen de medewerkers van Iswar de mensen verder te brengen. Housing First is daarbij geen optie, daarvoor is Calcutta simpelweg te arm. Wel proberen ze het contact met de familie te herstellen. Dat is vaak verbroken door schaamte en gebrek aan kennis over psychiatrische ziektebeelden en/of verslaving. Als dat contact eenmaal hersteld is, kan iemand vaak weer bij de familie wonen. Er kan altijd een bedje bij in Bengalen.
Voor mensen zonder familie heeft Iswar een shelter en zelfs een zorgboerderij, waar bewoners zelf hun eten verbouwen. Ook verzorgen ze training in beroepen waar mensen zelf weer iets mee kunnen verdienen. Kortom, een indrukwekkende organisatie (zie voor meer uitleg en informatie hun toegankelijke website www.isankalpa.org).
Internationale samenwerking
Tijdens mijn bezoek heb ik ze ook verteld over Emmaus. Daar waren zij erg in geïnteresseerd. Met name het idee dat dakloze mensen zichzelf kunnen onderhouden door tweedehands spullen te verzamelen en te verkopen. En er nog geld aan overhouden om weg te geven aan goede doelen ook.
Eerder deze maand was Sarbani Das Roy, de oprichtster van Iswar Sankalpa bij mij op bezoek. Natuurlijk zijn we bij Emmaus Haarzuilens langsgegaan. Het was een enthousiast en enthousiasmerend bezoek. Niet alleen is de aanvraag voor een projectbijdrage van Emmaus besproken (en inmiddels goedgekeurd), maar ook is er gekeken of Iswar wellicht in India een Emmaus-vestiging kan opzetten. Daarnaast is er voorzichtig geopperd of er volgend jaar wellicht een aantal medewerkers als vrijwilliger bij Emmaus kunnen meewerken. Dat zou natuurlijk een heel mooie leerervaring zijn. Zowel voor de mensen hier als voor de bezoekers uit India. Ik heb er alle vertrouwen in dat deze twee organisaties in de toekomst vaker zullen samenwerken. Wordt vervolgd dus.
Werken in de opvang: een echt beroep
Zelf ben ik alweer bezig met het plannen van mijn volgende bezoek aan Calcutta, in februari. Dan ga ik ook weer langs bij het treurigmakende psychiatrische ziekenhuis, waar mensen een groot deel van de dag opgesloten op bed liggen omdat er simpelweg te weinig personeel is. De slaapzalen zijn zo overvol dat je amper tussen de bedden door kon lopen. Maar mensen op straat laten staan, is voor de organisatie eigenlijk geen optie. “Er kan altijd een bedje bij”, aldus de directeur, die zoveel mogelijk mensen probeert te helpen. Werkzaam zijn in de Opvang staat in India in laag aanzien. Ze was zichtbaar ontroerd door mijn bezoek. Het deed volgens haar veel goeds wanneer iemand uit het westen, die een goeie carrière achter zich heeft, geïnteresseerd is en op bezoek komt. “Je laat hiermee zien dat het een echt beroep is. Dat geeft hoop”.
Jules van Dam is bestuurder van de Tussenvoorziening. 30 jaar geleden was hij een van de oprichters van de Tussenvoorziening. Al sinds zijn studietijd heeft hij een speciale band met India.