Huisvestingscrisis: we blijven oproepen tot concrete actie

Het aantal mensen in de stad Utrecht dat vanuit een zorginstelling wacht op een woning is in drie jaar tijd gestegen van 137 naar 323. Van die 323 mensen wachten er 115 mensen al langer dan 9 maanden op een woning. Dat is voor een cliënt 9 maanden te lang in een opvang- of woonvoorziening, terwijl iemand dan al klaar is om zelfstandig te wonen. Dat is 9 maanden lang zonder een eigen dak boven het hoofd. Dat is 9 maanden zonder perspectief. Dus 9 maanden stilstaan.

Het probleem wordt (helaas) alleen maar groter

De stad is vastgelopen met betrekking tot de huisvesting van kwetsbare doelgroepen. Een paar cijfers laten dit zien:

• Voor de uitstroom uit zorginstellingen is een aantal van 385 woningen afgesproken (contingent Beter Wonen). We zijn de afgelopen jaren al blij wanneer 70% daarvan wordt geleverd. Dat zijn dan 270 woningen in de stad per jaar, dat zijn 115 woningen te weinig per jaar! Met dat aantal dakloze mensen kun je wel drie keer een opvanglocatie vullen. Jaar in jaar uit. Deze mensen slijten hun dagen in de opvang, of leven hun netwerk uit, of slapen op straat. Dat laatste gebeurt steeds meer. En het wordt veel erger.

Het gevolg is – dat kan niet anders – dat de wachtlijsten, de druk op de opvang, de dakloosheid en het leed bij veel mensen nog verder toeneemt. Dit mogen we niet normaal gaan vinden.

Pijnlijke keuzes

Er is al heel lang actie nodig! Voor alle inwoners van Utrecht. Er wordt al zolang en zoveel gepraat. En tegelijkertijd blijven echte keuzes uit. Er komt geen woning bij, zelfs niet tijdelijk. Er is geen tijd meer om te zoeken naar de perfecte oplossing. Het doet pijn bij alle betrokkenen om te lezen dat er in de raad gediscussieerd wordt of een woning 45m² of 55m² moet zijn. Een niet perfecte oplossing is ook goed. We moeten met zijn allen alles op alles zetten om woningen te realiseren. We merken dat veel oplossingen nu verzanden in discussies over allerlei ambities die realisatie in de weg staan. Onze cliënten hebben veel en veel liever een woning van 45m² dan geen woning.

Voor woningen zijn locaties nodig. Het college en ook de raad lijken soms te denken dat er nog luxe keuzes mogelijk zijn. Dat er ergens braakliggende parkeerterreinen zijn, die als bij toverslag omgezet kunnen worden in woningen. Die zijn er niet meer. Er zullen pijnlijke keuzes moeten worden gemaakt.

Onze suggesties en voorbeelden: 

• Verlaag de m² norm voor één- of tweepersoonshuishoudens voorlopig naar 45m².
• Wijs meer locaties aan voor tijdelijke woningen. Geen ‘Not In My Backyard’-gedrag meer waarbij overal zogenaamd gebouwd mag worden, maar net niet hier.
• Zet in op gemengd wonen. Zo kun je volume toevoegen en maak je leefbare buurten.
• Ga net als in andere steden niet meer uit van een 30%-70% verdeling. Maak meer ruimte voor kwetsbare groepen. Doe dit met goede begeleiding, bijvoorbeeld in gemengd wonen buurten.
• Zet actief in op woningdelen, bijvoorbeeld door veel meer reclame te maken voor ‘Geef tijdelijk thuis’.

Eerst een thuis

Wij willen bijdragen: om urgentie op tafel te leggen, maar ook om mee te denken en werken in oplossingen. Daar zijn wij goed in. Iedereen is het er wel over eens dat zo snel mogelijk huisvesten – Eerst Een Thuis – de enige echte oplossing is om dakloosheid te doorbreken. Op dit moment is het niet “eerst een thuis”. Maar ‘wellicht, misschien, eventueel ooit ergens een huis’. Waar we voorheen als opvang de problemen van de psychiatrie en de verslavingszorg moesten oplossen, zijn we nu bezig de problemen van de woningmarkt op te lossen. En wel op een heel dure manier. Voor alle betrokkenen. We hopen dat we samen het roer weer kunnen omgooien.

Over dit verhaal

Op dinsdag 14 november 2023 deelde Jules van Dam namens NEMO deze bijdrage tijdens raadsinformatiebijeenkomst van Gemeente Utrecht over huisvesting kwetsbare groepen. NEMO is ons samenwerkingsverband met Lister, Leger des Heils, Moviera en Kwintes. Jules van Dam is bestuurder van de Tussenvoorziening.

• De gehele bijdrage lezen? Dat kan, download deze hier (.pdf).